Kỹ thuật chăm sóc cây hồng xiêm sau khi thu hoạch

Chăm sóc cây hồng xiêm (Sapoche) sau khi thu hoạch là giai đoạn vô cùng quan trọng để cây phục hồi sức sinh trưởng, nuôi dưỡng mầm hoa cho vụ kế tiếp, nâng cao năng suất và kéo dài tuổi thọ cây. Trong giai đoạn này, cần tiến hành đồng bộ các biện pháp như bón phân, tưới nước, tỉa cành và phòng trừ sâu bệnh nhằm đảm bảo cây khỏe mạnh, phát triển cân đối.

1. Tỉa cành

Sau khi thu hoạch khoảng 7–10 ngày, tiến hành tỉa cành nhằm loại bỏ những bộ phận không cần thiết, giúp cây tập trung dinh dưỡng cho cành khỏe:

• Loại bỏ các cành già, cành bị sâu bệnh, cành yếu, cành khô chết.

• Tỉa bớt những cành mọc dày đặc bên trong tán, cành mọc vượt lên cao hoặc mọc đâm chéo vào nhau gây che khuất ánh sáng.

• Chỉ giữ lại các cành cấp 1, cấp 2 khỏe mạnh, phân bố đều xung quanh tán cây.

• Cắt bỏ các chồi vô hiệu, chồi mọc sát gốc để dinh dưỡng tập trung nuôi chồi khỏe.

Lưu ý khi tỉa cành:
Trước và sau khi cắt tỉa cần sát trùng dụng cụ (bằng cồn 70 độ hoặc dung dịch sát trùng chuyên dụng) để hạn chế nguy cơ lây lan mầm bệnh.

2. Tưới nước

Nước đóng vai trò thiết yếu trong quá trình hồi phục sau thu hoạch:

• Vào mùa khô: tưới đều đặn 2–3 ngày/lần tùy điều kiện thời tiết, duy trì độ ẩm đất ở mức 65–70%.

• Vào mùa mưa: giảm lượng tưới, đồng thời chủ động làm rãnh, mương thoát nước để tránh hiện tượng úng rễ.

• Không để cây bị khô hạn hay úng nước kéo dài, vì đều ảnh hưởng tiêu cực đến sự hồi phục và phát triển mầm hoa.

Lưu ý:
Nước tưới nên dùng nguồn nước sạch, không nhiễm mặn, nhiễm phèn. Tưới vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh tưới vào giữa trưa nắng gắt.

3. Bón phân phục hồi

Việc bón phân sau thu hoạch giúp cây nhanh chóng phục hồi dinh dưỡng:

• Thời điểm bón: 10–15 ngày sau thu hoạch.

• Phân hữu cơ: Bón mỗi gốc 10–20 kg phân chuồng hoai mục (phân bò, phân gà đã ủ kỹ), có thể phối trộn thêm chế phẩm nấm Trichoderma để phân hủy hữu cơ nhanh, đồng thời hạn chế nấm bệnh trong đất.

• Phân vô cơ:

  • Sử dụng phân NPK tổng hợp có hàm lượng cân đối như NPK 16-16-8 hoặc 20-20-15.

  • Liều lượng: 0,5–1 kg/gốc, chia làm 2 lần bón cách nhau 15–20 ngày.

  • Có thể bổ sung thêm phân lân đơn (Super Lân) để hỗ trợ sự hình thành mầm hoa.

• Phân vi lượng:

  • Trường hợp lá vàng, đọt phát triển kém thì bổ sung phân vi lượng dạng bón gốc hoặc phun lá chứa Bo, Zn, Mg, Mn giúp tăng cường sức đề kháng cho cây.

Sau khi cây phục hồi khoảng 1 tháng, tiến hành phun thêm các chất điều hòa sinh trưởng như Atonik (nồng độ 10–20 ppm) hoặc GA3 (nồng độ 10–15 ppm), kết hợp vi lượng Canxi, Bo, Zn giúp cây ra lộc đồng loạt, khỏe mạnh. Đợt lộc non này là tiền đề quan trọng để hình thành mầm hoa chất lượng cho vụ sau.

4. Phòng trừ sâu bệnh sau thu hoạch

Sau thu hoạch, cây thường dễ phát sinh sâu bệnh do cây đang trong giai đoạn tái tạo bộ lá và cành:

• Bệnh thường gặp:

  • Nấm hồng (Corticium salmonicolor) gây hại trên thân, cành.

  • Bệnh thán thư (Colletotrichum spp.) gây hại trên lá và quả.

  • Bệnh đốm lá, rỉ sắt trên lá.

  • Sâu đục thân (Zeuzera spp.).

  • Côn trùng chích hút như rệp sáp, bọ xít muỗi.

• Biện pháp xử lý:

  • Vệ sinh vườn định kỳ, cắt tỉa, tiêu hủy cành bệnh.

  • Phun phòng bằng các chế phẩm sinh học như Bacillus subtilis, nấm Trichoderma, hoặc dung dịch nano bạc để kiểm soát nấm đất, nấm hại nhẹ.

  • Khi sâu bệnh nặng, có thể luân phiên sử dụng các loại thuốc hóa học có chọn lọc, đảm bảo đúng liều lượng, đúng thời gian cách ly.

  • Thường xuyên thay đổi hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật để hạn chế nguy cơ kháng thuốc.